15 Tips om het HSP-kinderen makkelijker te maken, thuis en op school!
Herken je dit?
Je kind komt moe, boos of verdrietig uit school, elke dag weer. Als je vraagt hoe het was op school geeft het als antwoord; saai of stom! Het vertoont teruggetrokken of juist explosief gedrag en ook de resultaten op school laten te wensen over. Je hebt geen idee wat er aan de hand is, maar ziet dat het naar school gaan elke dag een strijd lijkt voor je kind. Thuis is het gedrag van je kind vaak precies het tegenover gestelde en zie je een creatief en intelligent kind. Je snapt er dan ook niks van dat het op school zo moeizaam verloopt met anderen kinderen en dat het kind vaker niet voldoet aan de gewenste resultaten. Bij veel van deze kinderen zie je dat het zelfvertrouwen en het zelfbeeld om laag gaat.
“Huiswerk/leerwerk kost je kind veel energie en regelmatig biedt je kind veel weerstand tegen het maken van huiswerk!”
Wat is er aan de hand?
Hoogstwaarschijnlijk is je kind een gevoelige/sensitieve leerling. Dit betekend extra gevoelig voor sfeer en prikkels uit de omgeving. Hierdoor kan het zich vaak lastig concentreren en heeft bijna altijd meer moeite om op school te presteren te komen. “Het zit er wel in, maar komt er niet uit”, is een veel gehoorde uitspraak. Veel van deze kinderen worden vaak onterecht gediagnosticeerd met gedragsstoornissen als AD(H)D en PDD-Nos.
Veel kinderen staan op school onder hoogspanning. Het is druk in de klas en er gebeurt van alles. Deze prikkels komen allemaal binnen en ze hebben geen idee hoe ze de vele prikkels kunnen filteren. Daarnaast worden er van je kind ook bepaalde resultaten verwacht waar het vaak niet aan kan voldoen. Je kind wil wel, maar het lukt niet. Dit betekent vaak dat een kind in eerste instantie extra zijn best gaat doen. Wanneer dan keer op keer blijkt dat, na veel inspanning nog steeds niet lukken of het proefwerk weer onvoldoende is, verliest een kind vaak de motivatie. Hiermee is de tendens gezet voor een negatieve spiraal waar ze nog maar moeilijk uit komen zonder hulp. Elke keer weer probeert je kind het gewenste resultaat te laten zien en steeds lukt het niet. Veel van deze kinderen reflecteren dit op zichzelf door zich aan te praten dat ze dom zijn. Het zelfbeeld wordt steeds lager en van het zelfvertrouwen blijft weinig over. Het is dan ook niet verwonderlijk dat school door deze kinderen als zwaar wordt ervaren. In sommige gevallen zelfs zo zwaar dat ze helemaal niet meer willen. Als ouders sta je dan met je handen in het haar en hoopt dat er iemand is die ervoor kan zorgen dat je kind zich weer beter gaat voelen.
Helaas gebeurt het maar al te vaak dat de hulp die wordt ingezet niet de juiste is. Dyslectische kinderen die in langdurige trajecten worden geplaatst voor extra begeleiding die alleen maar heel zwaar belastend zijn en niet het probleem bij de oorzaak aan pakken. Het kind laat vaak veel weerstand zien, wanneer geadviseerd wordt om veel extra te lezen met je kind. De wat oudere kinderen zoeken vaak allerlei excuses en uitvluchten om maar niet te hoeven doen wat er van ze verwacht wordt en weten hun omgeving vaak prima emotioneel te bespelen. Vaak ontstaat er binnen het gezin strijd en dat is iets wat je als ouders niet wil.
Wat helpt wel?
Veel gevoelige/sensitieve kinderen verwerken hun informatie op een andere manier dan dat wij gewend zijn. Dit geldt ook voor de leerstof die op school wordt aangeboden. Deze kinderen verwerken hun informatie bij voorkeur vanuit de rechter hersenhelft. Op school maakt men vaak gebruik van functies die vanuit de linkerhersenhelft worden aangestuurd. Dit leidt tot conflicten. Belangrijk is dus om na te gaan of je kind inderdaad hoogsensitief is. Er bestaat een test die je kan invullen om antwoord op deze vraag te krijgen. Test voor kinderen | HSP Vlaanderen of Zelftest | HSP Vlaanderen.
Wanneer je de test hebt ingevuld en het er inderdaad op lijkt dat je kind hoogsensitief is, is het van belang dat je kind (en ook jij als ouder) leert hoe het met dit gegeven om kan gaan. Zoals eerder aangegeven vraagt dit een compleet andere aanpak, ook op school!!!
We gaan er vaak vanuit dat logisch denken iets is wat iedereen als vanzelf zou moeten kunnen. Het geen vanzelfsprekendheid wanneer we onze informatie bij voorkeur vanuit de rechter hersenhelft opnemen en verwerken. En zo is het ook met het verwerken van veel tekst, analytisch en rationeel denken op een lineaire manier (uit het hoofd leren van rijtjes-woordjes, maar ook spellingsregels).
Ook plannen en structuur aanbrengen is vaak lastig voor deze kinderen. Wanneer hen dit niet wordt aangeleerd zullen ze daar steeds meer problemen door krijgen.
Als ouder wil je niks liever dan dat het goed gaat met je kind. Wanneer je kind tegen problemen aanloopt, het moeilijk heeft en aan het worstelen is, wil je je kind helpen. Je wilt handvaten om je kind te ondersteunen maar je wilt ook graag antwoorden en verklaringen voor zijn of haar gedrag. Niet alleen thuis maar ook op school.
Het is belangrijk om jezelf als ouder goed te informeren over wat mogelijke oorzaken van bepaald gedrag kunnen zijn en hoe je hiermee om kunt gaan.
Tips voor op school
Uit onderzoek blijkt dat op dit moment slechts 4 tot 6 procent van de leerkrachten bekend is met hoogsensitiviteit. Het is dan ook niet verwonderlijk dat dit gegeven op school vaak totaal niet herkend/erkent wordt. De eerste stap om je kind te helpen is dan ook het op de hoogte brengen van de leerkracht van je kind.
Wanneer je kind een ontvankelijke meester of juf voor de klas heeft staan die in staat is om zich in te leven in de behoeften van je kind zal je kind zich veilig en op zijn plek voelen. Heeft hij het gevoel geaccepteerd te worden en durft hij zichzelf te zijn. Een kind wat zich veilig voelt en zichzelf durft te zijn zal geen probleem gedrag vertonen.
“Wanneer de leerkracht meer inzichten krijgt in hoogsensitiviteit en hoe deze kinderen hun informatie anders verwerken, is hij/zij in staat hier rekening mee te houden bij het aanbieden van de lesstof.”
Hieronder staan de belangrijkste dingen op een rij: De leerkracht is één van de belangrijkste personen in het leven van je kind, naast uiteraard jullie als ouders en eventuele broertjes en zusjes. Vandaar dat het zo belangrijk is dat ook de leerkracht weet welke behoeften jouw kind heeft.
Een hoogsensitief kind;
- Heeft vele kwaliteiten, zoals creatief zijn en een groot inlevingsvermogen.
Een leerkracht helpt je kind door aanspraak te maken op zijn kwaliteiten en door de functies van de rechter hersenhelft aan te spreken tijdens het leerproces.
- Heeft meer tijd nodig om informatie te verwerken.
Een geduldige en ontspannen houding naar je kind zullen stimulerend werken. Een harde stem, een ongedurige blik of straf werken averechts en zullen het zelfvertrouwen van een hoogsensitief kind aantasten.
- Is sneller overprikkeld.
Als het kind de ruimte krijgt om even te ‘ontladen’ door bijvoorbeeld even een rondje over de gang te mogen lopen zal het daarna beter in staat zijn zich te richten op zijn werk.
- Is gevoelig voor de manier waarop boodschappen worden over gedragen.
Wanneer de boodschap niet overeenkomt met de houding zal een hoogsensitief kind hierdoor in de war raken. Het is dus belangrijk dat de gesproken woorden van een leerkracht overeenkomen met eenzelfde houding.
- Heeft moeite met het aanbrengen van structuur en planning.
Jouw kind is geholpen met een vast dagprogramma. Dit geeft duidelijkheid en biedt veiligheid.
- Voelt zich niet overal even fijn in de klas.
De leerkracht doet er goed aan met je kind te overleggen waar het graag wil zitten. Wanneer het kind door de leerkracht ergens wordt geplaatst waar het te veel prikkels binnen krijgt (zoals vooraan in de klas) zal het zich minder prettig voelen en minder goed kunnen concentreren.
- Leert anders.
Wanneer een hoogsensitief kind langdurig moet luisteren naar uitleg zal het veel van de informatie niet kunnen opslaan. Kort duidelijke instructies werken beter.
Automatiseren van auditief aangeboden stof gaat vaak moeizaam. Dit betekend echter niet dat ze het niet kunnen. Wanneer de stof gecombineerd wordt aangeboden (auditief/visueel/kinesthetisch) lukt het hen wel!
- Heeft lichaamsbeweging nodig om de hersenen actief te houden.
Wanneer een hoogsensitief kind niet in staat is om binnen de gestelde tijd een test of toets af te werken is het geen goed idee om dit in de pauze of tijdens de gymlessen af te maken. Een hoogsensitief kind presteert beter wanneer mentale en fysieke inspanning met elkaar worden afgewisseld.
Tips voor thuis
- Geef je kind ruimte voor ontspanning en laat je kind mee denken in het zoeken naar oplossingen voor probleemsituaties.
Het is verwonderlijk te merken hoe goed deze kinderen in staat zijn om aan te geven wat ze nodig hebben. Doe dit door ze vragen te stellen. Vragen als; Hoe zou jij dit doen? Wat vind jij belangrijk? Waarom lukte het je niet? Dit stelt je in staat om te blijven communiceren met je kind en minder snel verstrikt te raken in emoties als boos zijn en machteloosheid.
- Daarnaast zou je er goed aan doen om je kind te leren omgaan met deze hoogsensitiviteit. Desnoods met hulp van buitenaf.
Wanneer je kind leert hoe het minder last heeft van prikkels van buitenaf is het beter in staat om zich te concentreren en zal ook je kind minder snel reageren op emoties uit de omgeving. Onderaan dit artikel vind je een oefening die hierbij kan helpen.
- Zorg dat je kind een goede uitlaatklep heeft in bijvoorbeeld sport, muziek of andere creatieve activiteiten.
Voor de meer gevoelige kinderen is een rustige leeromgeving heel prettig. Ook de behoefte aan autonomie is een belangrijk onderdeel. Ze ervaren regelmatig de thuis-scholing als een verademing. Er is behoefte aan een rustige omgeving met minder prikkels. Deze kinderen kunnen zich prima concentreren in een rustige leeromgeving en hoeven zich dan minder bezig te houden met ‘overleven’. Even de druk van de ketel. Er ontstaat ruimte voor creativiteit en beweging. Dit kan heel bevrijdend werken.
Ze ontdekken dat het dus ook anders kan. Vaak maakt dit het juist lastig om weer terug naar school te gaan. Onrust, stress, paniekaanvallen, negatief zelfbeeld, faalangst en zelfs depressie kunnen de gevolgen zijn.
Herken je dit?
Wil je meer weten over hooggevoeligheid/hoogbegaafdheid en leren, stuur me dan even een mailtje met jouw vraag of reageer onderaan deze blog. 😉
